O GRACH 18XX

Dla niezorientowanego czytelnika termin 18xx może okazać się dwuznaczny, co niestety rodzi szereg problemów dla fanów gier tego typu. Wszelkie filtry rodzicielskie, ale też te dotyczące spamu potrafią zablokować informacje lub wyniki wyszukiwania z taką frazą. Stąd np. miłośnicy zorganizowani w ramach grupy na Yahoo piszą w korespondencji 1800 z adnotacją, by 00 zamienić na xx.

Czytelniku, jeśli trafiłeś w to miejsce i zobaczyłeś jakie artykuły publikujemy, to pewnie już wiesz, że co złego to nie my 😉 Ale pozwól, że pokrótce wyjaśnimy Ci, czym są gry 18xx (potocznie zwane „osiemnastkami”)  i dlaczego je tak lubimy.

Niezłą definicję, jak opisać 18xx osobie, która nic nie wie o tym gatunku przedstawił Clayton McMahon z bloga 18xxgaming.wordpress.com:

„W grach 18XX wcielasz się w rolę kolejowego barona. Zaczynasz grę z niewielką ilością pieniędzy, które wykorzystujesz do otwarcia firmy kolejowej. Następnie, w imieniu firmy, podejmujesz decyzje o budowie torów, postawieniu stacji kolejowej, czy kupnie pociągów. Otrzymujesz również dywidendę z osiągniętego przez firmę dochodu. Możesz użyć te zarobione pieniądze by kupić więcej akcji lub nawet możesz uruchomić kolejną firmę kolejową. Gra jest bardzo interesująca ponieważ masz wiele opcji do wyboru w swojej turze. Na koniec gry wygrywa gracz, który ma największy majątek.” [1]

Jest to oczywiście bardzo ogólny opis gier z serii 18xx, ale pozwalający laikowi zadać dodatkowe pytania o nurtujące go kwestie. Jeśli zwróci uwagę na aspekt ekonomiczny, to można opowiedzieć o tym, że w zależności od tytułu inaczej wygląda giełda; czasem akcje przesuwa się tylko w lewo i w prawo (np. 1846), w innej w czterech kierunkach (góra, dół, lewo i prawo – np. 1889), a jeszcze w innej w 6 kierunkach! (np. 1854, gdzie pozycja na giełdzie jest heksem co daje nam właśnie 6 możliwości zmiany ceny). Można wspomnieć o możliwych bankructwach zarówno firm, jak i graczy. Możemy powiedzieć, że w niektórych osiemnastkach jest możliwość zadłużania się.

Inna osoba zainteresuje się aspektem rozbudowy torów i pociągami. Wtedy możemy powiedzieć, że niektóre osiemnastki mają możliwość budowy tuneli, kolei górskich, a niektóre nawet połączeń promami. Przy pociągach możemy powiedzieć o takich, które mogą objechać cała planszę, ale też o takich, które nigdy za granicę nie wyjadą (jak np. pociągi regionalne w 1844).

Jeszcze inne osoby spytają dlaczego jest tyle osiemnastek, dlaczego mają różne oznaczenia i tytuły. W takim przypadku możemy opowiedzieć o aspekcie historycznym, że tytuł gry, to zazwyczaj data rozwoju kolei na terenie, który został przedstawiony na mapie. Idąc dalej tym tropem powinniśmy opowiedzieć, że spółki i małe firmy które pojawiają się w grze istniały w rzeczywistości i że przebieg gry poprzez kolejnej fazy odzwierciedla również zmiany jakie zachodziły na danym obszarze pod kątem rozwoju kolei.

Wszystkie te aspekty zebrane w jedną całość powodują, że gry 18xx stały się naszym ulubionym gatunkiem. Dla osób lubiących treściwe podsumowania przedstawiamy cechy, które odnośnie do gier 18xx zostały opisane na wiki BGG [2]:

  • Pierwszą grą, która zaczęła ten gatunek i na której większość autorów się wzoruje to 1829 Francisa Treshama.
  • Występują w nich firmy kolejowe (co nie do końca jest prawdą, ponieważ występują takie wyjątki, jak Ur: 1830 BC lub 2038, które bazują na mechanikach 18xx ale z koleją nie mają nic wspólnego).
  • Wygrywa gracz, który na koniec gry posiada największą wartość swoich aktywów (gotówka gracza + udziały we wszystkich firmach).
  • Gracz może kupować udziały w firmach.
  • Gracz posiadający najwięcej akcji danej firmy zostaje jej prezesem i wykonuje w jej imieniu wszystkie czynności.
  • Gra toczy się naprzemiennie w rundach giełdowych i rundach operacyjnych.
  • W rundach giełdowych to gracze kupują i/lub sprzedają udziały w firmach, bądź też zakładają nowe firmy.
  • W rundach operacyjnych prezesi działają w imieniu swoich spółek i m.in. mogą budować tory i stacje, uruchamiają połączenia i decydują co zrobić z uzyskanym dochodem, czy też mogą kupować pociągi.
  • Zakup nowych pociągów może spowodować zmianę fazy gry (co symbolizuje rozwój technologiczny) i ma wpływ na przyszłe dochody, ewentualne zamykanie firm prywatnych, może spowodować, że stare pociągi będą wycofane albo od razu zezłomowane, czy też może dać dostęp do nowych możliwości rozbudowy sieci torów kolejowych.
  • Plansza jest podzielona na heksy i w takim właśnie kształcie dostępne są kafelki z torami.
  • Cena giełdowa akcji może rosnąć lub spadać w zależności od kilku czynników: sprzedaży akcji przez udziałowców, wykupienia wszystkich akcji, czy też wypłacanej, bądź nie, dywidendy.

Czytelniku, jeśli masz ochotę to polecamy też zobaczyć, wiekowy co prawda (opublikowany w 2009 roku), film Scotta Nicholsona na YouTube, który jednak nie ustrzegł się w filmie błędów nowicjusza (co wytknięto mu w komentarzach).

Źródła:
[1] https://18xxgaming.wordpress.com/2016/03/04/how-to-describe-18xx-games-to-a-non-gamers/ [Dostęp: 12.06.2017 r.]
[2] https://boardgamegeek.com/wiki/page/18xx [Dostęp: 12.06.2017 r.]